Pytania na egzamin magisterski - wszystkie specjalności - pytanie 24
Istota i struktura budżetu państwa
Centralny budżet państwa
Budżet państwa jest to plan finansowy, roczne zestawienie przewidywanych wpływów i odpływów. O odpływach decydują współuczestniczący we władzy (sejm).
Konstrukcja wydatków z budżetu może mówić wiele o planie gospodarczym ekipy rządzącej. Koncepcja ta jest jedyną możliwością określenia strategii gospodarczej w kraju - jedyną możliwością "wykazania się" rządu. Wewnętrzna logika budżetu opiera się na logicznej zależności wpływów i odpływów. Funkcje budżetu państwa - najbardziej ogólnego i syntetycznego planu makroekonomicznego:
1. Według zwolenników maksymalnie liberalnej gospodarki, którzy ograniczają funkcje budżetu centralnego do tych niezbędnych:
a) fiskalna funkcja budżetu - gromadzenie środków w centrum gospodarczym sprowadza się do zapewnienia określonych wpływów, które zapewnią normalne funkcjonowanie państwa (pozwala na wydatki poprzez ściąganie podatków). Tutaj państwo traktowane jest nie jako instytucja gospodarcza, ale jako "dobry stróż" finansujący cele pozaekonomiczne (obrona itp.)
b) stabilizacyjna funkcja budżetu - w wąskim rozumieniu sprowadzana jest do troski o stabilność podstawowych kategorii makroekonomicznych. Państwo ma zapewnić globalną równowagę popytu i podaży poprzez politykę finansową (stabilizacja wpływów i odpływów). Zdaniem liberałów ingerencja państwa w różne strefy gospodarki prowadzi do deficytu, a tym samym wypaczenia racjonalnych decyzji podmiotów gospodarczych, co szkodzi gospodarce. Unikanie deficytu = unikanie nieracjonalności.
c) dystrybucyjna funkcja budżetu (lekko nie pasuje do liberalizmu) - jest akceptacją wymagań społecznych, sprowadza się ogólnie do przesuwania wynagrodzeń między różnymi grupami dochodowymi - nie pasuje to do liberałów, ale nie mogą się narażać na oskarżenia o nieczułość na biedę. Funkcja ta ma zapewnić minimalne dochody gospodarstwom domowym.