Makroekonomia
Istota systemu społeczno-gospodarczego
Gospodarowanie zawsze odbywa się w określonych warunkach: materialnych, instytucjonalnych, społecznych i politycznych. Całokształt tych warunków składa się na pojęcie gospodarka. Daną gospodarkę zawsze można potraktować jako pewien wyodrębniony system. System gospodarczy to układ stosunków i organizacji, który kształtuje prawa i regulacje rządzące działalnością gospodarczą:
- system gospodarczy determinuje prawa własności czynników produkcji
- rozdziela uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie produkcji i konsumpcji
- determinuje bodźce motywujące różne podmioty gospodarcze i ostatecznie rozstrzyga co, jak i dla kogo produkować
Współczesne systemy gospodarcze najczęściej dzieli się na system rynkowy i system nakazowo-rozdzielczy (centralnie planowany)
Najważniejsze cechy systemu gospodarki rynkowej
- Dominacja własności prywatnej
- Rynkowa alokacja zasobów gospodarczych
Ad.1. Gospodarka rynkowa to gospodarka gdzie w zdecydowanej większości czynniki produkcji są własnością prywatną. Głównym typem prywatnej własności w gospodarkach wysoko rozwiniętych jest własność kapitalistyczna. Dzisiaj wśród własności kapitalistycznej dominuje własność akcyjna, oznacza to, że przeważająca część produkcji powstaje w przedsiębiorstwach akcyjnych, korporacjach (najczęściej międzynarodowych), pracuje w niej przeważająca część siły roboczej, wytwarza się tam największą część zysków. Oprócz własności kapitalistycznej występuje własność drobno-towarowa (rodzinne gospodarstwa rolne, niewielkie zakłady produkcyjne i usługowe nie zatrudniające pracowników najemnych), spotyka się również własność spółdzielczą i państwową (publiczną).
Ad.2. Gospodarkę rynkową nazywa się tak dlatego, że podstawowym regulatorem jest tam rynek rozumiany jako samoczynnie działający mechanizm wpływający na zachowanie podmiotów gospodarczych.
Tagi gospodarka makroekonomia rynek