Pytania na egzamin magisterski - wszystkie specjalności - pytanie 34
Dualizm gospodarczy europy po wielkich odkryciach geograficznych.
Granica dwóch systemów rolnych ustaliła się na Łabie. Zmiany rolnictwa na zachodzie wyraźnie szły w kierunku gospodarki kapitalistycznej (indywidualne władanie ziemią, system dzierżawny, powiązanie z produkcją przemysłową i kapitałem mieszczańskim), natomiast wschód przyjął narzucony popyt na zboże i rozwinął jednostronną produkcję polową, opartą na anachronicznych technikach (np. dwupolówka). Narastały dysproporcje w dziedzinie społecznej – na zachodzie wzrastała rola nowej szlachty oraz ożywionego protestancką ideologią mieszczaństwa, a na wschodzie na przeszło trzy następne stulecia umocnił się system feudalny oparty na poddaństwie chłopów, słabości miast i dominującej politycznie warstwy szlacheckiej. Konsekwencją tego było postępujące zacofanie gospodarcze wschodu Europy.
(informacje dodatkowe)
Wiek 16 zdominowały odkrycia geograficzne, które zintegrował Europę Zachodnią. Wraz z odkryciami Europa otworzyła się na zewnątrz i narodził się europocentryzm. W wyniku odkryć g. zachodnia część Europy po rzekę Łabę zaczęła ujednolicać się pod względem procesów gospodarczych. Polegały one na:
- obaleniu systemu feudalnego
- rozwoju handlu
- rozwoju gospodarki towarowo-pieniężnej
- powstawaniu manufaktur
- powstawaniu kampanii handlowych
Przemiany te doprowadziły do powstania na zachodzie systemu kapitalistycznego w 19 wieku. W tym czasie doszło do obalenia wzorców etycznych ze Średniowiecza i zastąpienia ich nową ideologią przedsiębiorczości. Od 16 w. E.Z. opanował kult pracy i oszczędzania. Tereny na wschód od Łaby były pozbawione możliwości korzystania z dobrodziejstw odkryć i pozostały w starym feudalnym systemie gospodarczym- przejmując rolę spichlerza Europy. W gronie tych państw znalazła się Polska.
W ten sposób doszło do podziału Europy na dwie strefy gospodarcze- dualizm agrarny. Dualizm- dwoistość, istnienie obok siebie dwóch odrębnych zjawisk, zasad, tendencji. Jednak Europa w pewnym sensie nadal stanowiła jedność. Zachód nie mógł się rozwijać bez polskiego zboża, a Wschód dzięki kontaktom dalekomorskim Zachodu miała dostęp do różnych towarów.
1 [2]